Thứ Bảy, 26 tháng 1, 2013

MỪNG XUÂN QUÝ TỊ


                                         
                                 
 
                


                                             trí                                  tôn

                                            phú                                  ti

                                             mở                          xây

                                           nông                                  tông

                                          phu                                     đạo

    Hải Dương ngày  23 / 1 /2013
    Tác giả
    Bùi Quang Thanh
                                                                  

Thứ Hai, 21 tháng 1, 2013

NHỚ CHÙA TRÔNG



                               
                                                     NHỚ CHÙA TRÔNG

   Đón trông cửa phật nhớ chùa trông
 Thờ đức minh không hỡi cộng đồng
   Nức tiếng thần y vua bắc tấn
   Lừng danh thánh dược cúa Nam phong
   Hưng long địa phú tôn dân tộc
   Hồng lộ thiên phù đẹp núi sông
  Di sản quốc gia trang tích sử
  Đón trông cửa phật nhớ chùa trông

                                            Tác giả
                              Quang Thanh = Văn Tài

Thứ Sáu, 4 tháng 1, 2013

CHÙA KHỔNG LỘ THIỀN SƯ





                  
   聖包含在               CHÙA KHỔNG LỘ THIỀN SƯ
           000                                      000

 自理名留世泰過      Tự Lý danh lưu thế thái qua
 
孔明空聲望千遠      Khỏng Minh Không tiếng vọng ngàn xa
 
坐禪覺語威河山       Ngồi thiền giác ngộ uy sông núi
 
崇佛修心顯國家       Sùng phật tu tâm hiển quốc gia
 
起造金萍萬麥       Khởi tạo luyện kim bình van mạch
 懇勤醫藥救民家       Khản cần tiên dược cứu muôn nhà
王神崇拜傳恩刻       Vương Thần bái ngưỡng truyền ân khắc
 天柱界南匿聖歌       Thiên trụ cõi Nam nức Thánh ca

                     Bùi Quang Thanh Trại Chiều
                              Xã Hưng-Long
                                  Sáng tác
                              Mậu dần niên
                                    1998

Chủ Nhật, 18 tháng 11, 2012

GIẢNG BÀI NGÔN HOÀI ÂM NÔM

         GIẢNG NGHĨA BÀI THƠ NGÔN HOÀI

                PHỔ THÔNG DỄ HIỂU
                             
  Trạch đắc long xà địa khả cư

   Dã tịnh chung nhật lạc vô dư

Hữu thời trực thượng cô phong đinh 
Trường khiếu nhất thanh hàn thái hư
                                                                   


                                             NGÔN HOÀI


Dịch ra nghĩa nôm rằng :
  trạch : tuyển,chọn, khác,biệt . đác : hợp,tham,tự đắc,trúng .   xà :con
Rắn,độc ngầm,thuần nước . long : con rồng , mây,mưa, long mạch,thìn , tỵ ,
Phương đông nam gió, ấm, mát, . địa : đất,cõi đời, địa vi, hợp ý ,những,đau .
khả : ưng, khả dã, khắc, hàn . Ở : nơi làm nhà đê ở ,nhàn hạ, thuận tiện.
Tích chứa,chiếm,yên nhiên,cữ sĩ ,hà ký . Phải chọn các âm thích hợp vào thơ mới
Có nghĩa . Nếu mở tầm rộng phải giải rằng : ĐẤT NƯỚC GIÓ HÒA Ở ĐẸP THAY.

Hay. câu  1 /     Lộng cửa đông nam ở đẹp thay    (  phong thủy )

Tỏ, câu    2 /    Xúm vui ngày hội đủ đông đầy   (  cảnh làng quê )

Biết, câu 3 /    Xem sao bước thẳng lên thâm đính    (  ngắm thế các vì  sao tinh tú )

, câu   4 /   Thấm lạnh đêm dài thẩm VỌNG say      (  nghe vọng đêm biết thiên hạ )

Ngài thuộc phái mật tông giáo, biết rộng hiểu sâu điềm trời đổi thay . từng lập đàn
Cầu đảo cứu họa dân đen , được gió thuận mưa hòa , xua tan . THỦY,HỎA,ĐẠO,TẶC .  đến Trần Triều cũng phải câu Ngài giúp .

SƯU TÂM TRUYỀN MIỆNG



                    SƯU TẦM TRUYỀN MIỆNG
                                 Đức Thánh Tổ Thờ tại chùa Trông

          Đã ngoại thất thập bẩy niên nay , từ tuổi nhỏ chín,mười được nghe , biết rồi ngẫm ,
Tất  nhiên lịch sử có sự chiêu đi nhưng chắc chắn cốt căn bản vẫn giữ nguyên :
Bởi dòng giông họ Bùi gốc bản Hán , Hào , có cổ truyền Chùa HƯNG LONG TỰ .
Nên được truyền bá những tích về Ngài , rồi tìm hiểu thêm đối tích, chất vấn trong tay
giờ có bốn tài liệu viết tóm tắt về Đức Thánh Khổng Minh không ( tức Nguyễn
Minh Không ) .
1.)      Di tích La-Vân Quỳnh Côi ,Thái-Bình
2.)      Lịch sử chùa Lý Quốc Sư Hà-Nội
3.)      Cuốn chùa Trông Bảo Tàng Hải Dương
4.)      Thánh tích Nguyễn Minh Không Ninh Bình
Vậy muốn ghi lại những nghe, biết của đời mình sống, thấy rằng, lời truyền miệng xưa :
 Ông Bùi Văn Ngạn ở thôn Trại Hào lúc đã  83 tuổi vẫn thuộc lòng bài diễn
Ca về Đức Thánh như sau

    Mùi hương thơm nức bầu trời
Hưng-Long hiển ứng muôn đời truyền lưu
Thiên thu linh Thánh di mưu
Sử xanh ghi chép thỉnh lưu dõi truyền
Nhớ xưa Dương Nữ ( * ) Hán Triền
Sánh cùng nam Khổng thuộc miền Thành Nam
Ngày ngày chài lưới say đam
Một lòng từ thiện không tham bất nghì
Hiếm hoi lên núi tam Vì
Đảo thần thượng đế độ trì chứng minh
Giời đất tỏ hết chân tình
Đã ưng cảnh vận giáng sinh xuống trần
Xuân sanh sấp sỉ tới tuần
Phép thiên đạo Phật chuyên cần sảo thông
Hiệu là Đức Khổng-minh-Không
An Nam bất tử nhất trong bốn vì
Đi các nơi từ bi thắng cảnh
Rồi lại về quán Thánh tu thư
Tục la Đức Khổng Thiền Sư
Siêu thần nhập Thánh thiên tư ai tày
Tư thuở nhỏ học Thầy Van-Hạnh
Ban cùng Tư-Đạo-Hạnh đi tu
Sớm khuya quy tắc về chùa
Sớm khuya kinh kệ xuân thu hương đèn
Khi đắc đạo Thầy khen đệ nhất
Dắt bạn bè tơi đất Nam-Thiên
Từ-Đạo-Hạnh đã sinh ghen
Biến hình hóa hổ vồ liền lại thua
Sau Đạo-Hạnh làm Vua hóa hổ
Ngài ra tay tế độ cứu sinh
Càng ngày càng hiển Uy linh
Thần thông biên hóa anh linh nhãn tiền
Núi Phả-Lại vui miền lam diệp
Sông Lục đàu lại lịch chung linh
Nhớ nơi thủy tú sơn thanh
Nhớ khi pháp tự Phật kinh nhập thiền
Chốn Hán,Hào vẫn thường lệ cũ
Co hai làng đoàn tụ xung quanh
Bầu tiên cảnh Phật trời sinh
Chùa cao chính chúa ấp quanh một nền
Vũ trụ ấy Thánh hiên tu luyện
Cổ kim nay nhiên hiển mau dần
Dăng dăng gió gió mây mây
Hai bên phố xá thêm cây  uất sầm
Chùa sao ? goi Chùa-Trông nhỉ
Khi xưa ai biết lên trời hỷ
Mà để ai trông vẫn tuyệt mồng
Trông bắc thông nam trông thế giới
Thấy mây thấy gió thấy trời xanh
Bây giờ ai muốn trông thông thủy
Chùa vẫn cao cao giữa cánh đồng.
                                             Tất,


Thứ Sáu, 16 tháng 11, 2012

ĐOC LƯỢC THÁNH TÍCH



 ĐỌC SƠ LƯỢC THÁNH TÍCH CHÙA TRÔNG

   Đọc qua các tóm tắt sơ lược Thánh tích , Với nhớ ra cùng sưu tầm lời cô chuyền
  Từ khi chín mười tuổi , đến nay nhiệt tình ghi lại, những câu chuyện được nghe
   Các già làng xưa kể … Ở các địa phương thường tùy tiện sưu tầm theo cách riêng
   Tra cứu, bia ký, hoặc lời chuyện sai lệch , nên thường không thống nhất trong văn
   Bản …Riêng tôi có cách nắng nghe và suy ngẫm  xin được trình rằng :
   Đức Thánh tổ quê Ngài gốc ở Trang hồ Xá , huyện Giao Thủy , tỉnh Ninh-Bình nay.
   Phụ thân của Ngài là thiền sư Nguyễn Chiêu , Mẫu thân là Dương Thị Ứng quê : xã
   Hào Khê , tổng Văn Hội , Huyện Vĩnh-Lai ( Ninh-Giang ) tỉnh Hồng Lộ ( Hải Dương )
   Khi còn nhỏ tuổi làm nghề chài lưới,đăng , đó . đến hai mươi chín tuổi (29) Bỏ
   Nghề  đi tu cùng hai vị thân thích là :
                               Đức Giác-Hải Thiền sư
                               Đức Từ-Đạo-Hạnh thiên sư
   Các Ngài Tầm Sư học đạo , Kinh sách Thầy Van-Hạnh đã thông , cùng nhau đi Tây
   Trúc lĩnh kinh, ba người chuyên tâm mộ đạo học pháp thuật như Lai , qua biên giới
Vượt dẫy thập vạn Đại Sơn ( 10 vạn núi lớn ) qua Vân-Nam sang Miến-Điên, ròng
Dã mấy năm mới đến Bến-Long-Vân, Nhận thấy bến co chiếc thuyền không chủ
Toan mượn cùng nhau xuống thuyền bơi qua sông . Ngài cùng sư Giác Hải lên bờ
 Họ Từ ở lại trông thuyền , tìm gặp được phật Tổ thì ra đón . Đợi đến ngày thứ
Ba không thấy , khi hai vị được gặp phật Tổ , Đức như Lai nói : -Đạo-Hạnh đi
Học về để trả thù nên Phật Tổ can không cho ra đón  . Họ Từ cũng đoán được
Phần nào, ngẫm duyên phận mình , nên kiên trì chờ đợi . lĩnh kinh xong Phật Tổ
Cho hai thiền sư thăng về trước , xong Phật Tổ hiện trước họ Từ nói : Nhà sư nhẫn
Nại giúp người là rất có tâm , rồi báo cho ho Từ biết , Hai sư Minh-Không và
Giác-Hải Đức Như Lai truyền cho tâm ấn đã thăng đường về cõi . Phật Tổ truyền
Cho con lục trí thần thông , cho cả phép rút đường qua biển , vượt núi ngàn trùng,
Từ-Đạo-Hanh bái tạ Phật Tổ ra về . Họ Từ đã dùng phép rút đường vượt biển ,
Băng núi qua rừng về trước hai Ngài Khổng Lộ và Giác Hải đón đường hai vị đi
Qua , phục trong bụi cây rậm  giả hổ xông ra vồ, Khổng Lộ bực mình khi nhận ra
Họ Từ Ngài cười bảo rằng : “ Muốn làm kiếp ấy kiếp sau cho làm"
Sự hiển nhiên thành đạt ba Vị đắc đạo tỏa đi bốn phương tám hướng giảng đạo .
Đức Khổng-Lộ đi truyền giảng Đạo ở nhiều miền bắc bộ . Tự tích truyền thuyết
Chùa La-Vân huyện quỳnh Côi tỉnh Thái Bình Ngài đã trụ trì tại đây , Bình
Thường vẫn thuần khiết một nhà tu hành . Nhưng có chuyện lạ nhiều ngày tuần
Rằm dân làng dâng oản xôi lễ bái nhà chùa cũng đóng oản xôi dâng lễ , thì thấy
Ngài cứ cấu đít oản ăn rồi mới lễ , Một người biết đến nhiều người biết , càng để
Ý càng xốn xao…
Lại một hôm có khách, trong chùa nuôi con chó , con mèo , Ngài bắt chó thịt đãi
Khách túm đầu chó nhờ khách giữ chân chó cắt tiết dao không sắc nhay mãi chó
Đau bung mạnh tuột chân chó vùng chạy mất , thế là khách chủ lại đạm bạc tương
Cà . Yên ắng sau ba ngày chó lại về trông thấy chủ quẫy đuôi mừng , Chủ chỉ mặt
Chó nói rằng : Ta đã định giết mi ăn thịt , nay về không ghét ta còn mừng. thế thì ta
Nuôi từ nay trở đi không ăn thịt mi nữa ,
Tháng ngày trôi qua dân làng La-Vân tiếng to tiếng nhỏ xốn xao . Đi đến quyết
Định đuổi Ngài khỏi chùa, chấp nhận ý đó , Ngài chỉ xin làng cho chậm lại sau
Một tháng  . .  Thế là ngày sau Ngài lặng lẽ đi mua tre về phần gốc làm đòn gánh
Thân ngọn chẻ lan đan sọt rế . cũng vừa hết tháng mọi việc đã đủ , Ngài báo dân 
Làng  trả lại chùa ,  dân làng La-Vân lặng lễ vui tươi …
Đến sáng ngày mồng một dân làng đông đủ Ngài tuyên Trao trả chùa .  Bất Thần
Quay vào nơi thờ tự trong chùa : Ngài tuyên lệnh nay làng đuổi cha con mình đi
Để đòi lại chùa . Bây giờ tất cả cùng đi quang sọt đầy đủ thằng nhớn gánh thằng
    Bé thằng khỏe rắt kẻ già ,  riêng Hộ Pháp ở lại …
    Dân làng gơ gác cùng lúc ông Hộ Pháp nhô đâu vỡ nóc chùa xin Ngài cùng đi
    Bấy giờ mới biết Ngài của giời , người khóc than van lạy, người cầu tha tội
    Rồi xin Ngài để lại dấu tích . Quay lại nhổ một bãi nước bọt bảo đây, Hô Pháp
     Đứng yên ..  Đấng quyến của Ngài cả chó , mèo ra đi xuyên qua quỳnh Côi tới
     Bãi Trại Vàng dừng chân nhìn qua sông Luộc sang cánh đồng Hán , Hào  bát ngát
     Mênh mông thế đất cao cao lưng Quy Rùa , chốn này thuộc tổng Văn-Hội huyện
     Vĩnh-Lại ( Ninh-Giang ) . Ngài hạ nón Đồng Lờ thả sông túm quấn trên nón cả
     Mèo , con chó ngài bảo bơi theo , sang sông chọn vẹn .  Thế mới biết đây chốn quê
     Ngoại Ngài về dựng miếu lập chùa . đặt tên Chùa-Trông, hiệu HƯNG LONG TỰ
     Ngày đêm đèn sách kệ kinh rồi giáng thế thiên hạ truyền bá trồng cây thuốc giảng
     Đạo tuyên kinh, khắp mọi miền , .hướng dẫn thiên hạ trồng cây bách thảo …
     Vân trời báo trước thiền Sư Từ-Đạo-Hạnh thoát trần sau đầu thai hoàng tử hóa
     Hổ phù , Ngài biết rõ nên tìm phương đến cứu .
     Trước cửa chùa dòng sông Luộc tấp lập thuyền bè xuôi ngược , làm vè cho trẻ
     Chăn trâu học thuộc, để nhắn tin , thừa lộc oản chuối cho ăn rồi vui hát nghêu ngao
                 Rằng : TẬP TẦM VÔNG SÃI CHÙA TRÔNG
                                  CHỮA CON VUA THƯỢNG VỊ
     Tiếng lành đồn xa đến tai triều đình . Mẫu Hậu cho ngay một thuyền đinh trăm
     Lính xuôi sông Hồng về cửa Luộc dò tìm , đến lối rẽ đậu thuyền lên bờ hỏi thăm
     Đường về Chùa Trông , gặp ngay Ông già quê mùa vẽ đường chỉ lối đi đến nơi .
     Về cửa Chùa thuyền đậu ngoài sông . Tướng quân vào tìm chủ chùa thật ngỡ
     Ngàng   Ông già chỉ đường lại là chủ Chùa-Trông . Sau lời trình bày khúc triết
     Của tướng quân về tìm ngài . .Vui vẻ nhận lời rồi mời tất cả , ở lại xơi cùng Chùa
     Bữa cơm chiều , Ngài đưa cái liêu đất lung nấu khoảng già lẻ gạo . về chiều sân
     Chùa rợp chim di , bước vào ngài lấy cái dùi mõ đáp ngay con chim di xẻ gãy
     Cánh. Bảo nấu thức ăn đãi khách . đã chuẩn bị xong xuôi mời khách , cơm xới
     Ra hàng long ,chim múc ra hàng vạc quân lính ăn no nê không hết … Trời đã
     Sẩm tối Ngài mời tất cả xuống thuyền nghỉ đêm nay sớm mai về không muộn
     Quân lính yên ngủ say xưa trên thuyền , tinh mơ sớm dậy đã thấy thuyên đậu bến
     Kinh đô ..  Tướng quân cùng dẫn Ngài vào cung , hết ngạc nhiên này đến ngạc                       
     nhiên khác …
     Trong bộ y phục nâu sờn mầu ngả bã ,  bước vào lộng lẫy cung đình . la liệt khôi
     Ngô tuấn tú ,  có người lên tiếng chuông khánh còn chẳng ăn ai, huống hồ  mảnh
     trĩnh vất ngoài bờ tre . Ngài thản nhiên vào tâu thương vị ,  Đang những buồn
     sầu mẫu Hậu lo lắng . Ngài lên tiếng trước chung quân văn võ yết kiến , rút trong
     bao nải ra chiếc đinh thuyền dài chừng chín phân dương lên nói tôi cắm đinh này
     vào  cột triều đình đây, ai nhổ được thì chữa khỏi bệnh hoàng tử . tay trái kẹp
     hai ngón giữa đặt lên cột lấy tay phải đấm đấu đinh một nhát .. tưởng trò dễ dàng
     ngờ đâu không ai nhúc nhích nổi , đên buộc giây cho trăm lính không lôi ra được
     Ngài thấy mọi người chịu , bảo vậy thì tôi nhấc ra .Rồi Ngài nói xin chữa bệnh
     Hoàng tử ,.  Chỉ yêu cầu săm cái vạc độ ba trăm chai đổ đầy dâu lạc bác bếp đun
     Sôi khi thấy chớm cạn gọi Ngài .. khi đến dầu sôi lại rút túi lấy đinh thuyền
     Ra bỏ vào vạc dầu sôi nói ai vớt được đinh thì chữa được bệnh Vua thượng Vị
     Sau bao im nặng . Ngài yêu cầu đưa bệnh nhân tới để chữa , bênh nhân là một Hổ
     Phù ghê sợ mọi người kinh hoảng những tiếng gầm hét . Ngài quay vào vạc dầu
     Sôi sắn tay cúi lưng vớt đinh thuyền trong vạc ra để bên cạnh . Xong đứng sau
     Sốc nách hổ phù đưa vào vạc dầu sôi tuột lông da kỳ cọ một hồi , vạc dầu nguội
     Dần cũng vừa lúc đưa bệnh nhân ra khỏi vạc . cho đứng chừng mươi phút, dở
     Mầu sắc biến dần da dẻ hồng hào tuấn tú khôi ngô rất đẹp trai  
.    Tiếng vang danh khắp mọi miền đồn sang cả nước Tàu . đang lúc con Vua nhà
     Tống cũng bị bệnh hiểm nghèo nguy kịch , phái bộ đến tầm Ngài khẩn cầu sang
     Giúp , thống thiết lời vua không thể chối từ . sau thời gian chữa bệnh bên Tàu ,
     Hiểm nghèo chuyển giảm tốt lành rõ rệt , hưng phấn Vua Tàu rất tin tưởng , Cả
     Triều Đinh ngưỡng mộ . Rồi ách giải tiêu tan, bệnh nhân cứu khỏi . Để tạ đền
     Công ân , nhà vua cho người nhắc hỏi Ngài tính công xá , Bẩm tâu thượng Đế
     Nhân thần hèn mọn công xá là bao .  Quê thần Nam Chỉ , nhất cần đồng đen, đúc
     Chuông tô tượng , nhân thần có túi mọn này, xin hoàng đế ngọn số đồng đen cho
     Vừa nải nhỏ , Vua chẳng phải ngờ , mở kho cứ lấy , túi chưa được đầy kho đã
     Hết bay , chào về kinh cẩn , Dọc đường cân mẫn mếch túi đeo về , hả hê thấy đẹp
     Kỳ quan dọc đường Ô sao hay thế , túm sách một đôi , tầm xích gậy gánh , đỡ
     Khó đoạn đàng , kịp tàu Nam Hải , tàu đang nhổ leo ,Ngài kêu xin xuống , nể
     Gánh kềnh càng , dừng cầu Ngài bước , mới được một chân , chếnh choáng bất
     Thần , kêu Ngài lui lại , đành bỏ tàu ước, hạ nón ta về , tầm xích làm đề mái chèo
     thoăn thoắt , vẫn đuổi tâu nam cùng về  Ha-Nội , Vô tình sóng dội , tâu gặp lâm
     Nguy , Ngài đến kịp thì , cứu tàu khỏi đắm , ngô đồng quỷ sóng , Phép hóa  của   ,  
     Ngài , Bí ngô phù giải , trừ nạn thần tà , sóng yên tàu ổn ,
     Đẻ bảo mật túi đồng đen. Ngài đưa lên núi bên Phả-Lại cho đúc quả chuông to
     Hoàn tất thử ba hồi chín tiếng , âm hưởng lan tràn đông nam khắp chốn ,
     Vàng con nghe mẹ trâu,ngựa nhao về ( 2 ), để bình an xứ sở , cho đẵm Hồ Tây .
     Kỳ quan nhặt về phố Nối Hưng Yên ,  Đình Sinh Quán Sếu , để lại Tân-Hưng
     Gia-Lộc , chuông thả sông Lục Đầu truyền rằng : muôn kiếp đời sau , kẻ sinh
     Được mười người con trai chỉ giây giải yếm buộc lôi chuông về .
     Huyền thoại bãi nước bọt hóa thành bèo dâu thả ruộng , trừ cỏ cây lúa tăng
     Bông, sọt rế La-Vân chuyền nghề sống đến nay,    Mèo, chó ca rằng :
                                 Chùa Trông chó đẻ mèo gào
                                Ai muốn câu tự thì vào Chùa-Trông …
     Ngài tụng kinh niệm Phật , lây đạo dạy người , nuôi nhau tử tế , cho nhau miếng
     Khi đói bằng gói khi no ., dạy trồng cây bách thảo , nuôi những bữa ăn , thuốc
     Thang từ cây quả , tránh dữ , gây lành . đâu có bệnh Ngài cầu an , đâu có họa
     Ngài cầu tĩnh , khi mất mùa Ngài cầu đảo tốt tươi , mùa sau thu bội …
     Tại bia ký thần quang tự Chùa Keo xã Hành Nghĩa huyện Vu-Thư tinh Thái Bình
     Đã  khắc lại bài Thơ tứ tuyệt ( Ngôn Hoài ) của Ngài ,
                                  ( 2 ) trâu vàng , ngựa vàng là con của đồng đen


      Đi Vit s ký toàn thư chép rng: “Quc sư Minh Không rt linh ng. Phàm khi có tai ương hn lt, cu đo đu nghim c.” Nguyn Minh Không là hin thân quyn lc linh thiêng ca pht giáo hưng thnh thi Lý, là thày thuc tài ba bc nht, là ngư dân gn bó vi thôn dã Đi Vit, là thiên sư cao tăng đc trng; Ông có công  rt ln trong xây dng nhiu chùa Vit Nam được nhiu nơi th Ông; là bc thánh t ngh đúc đng Vit Nam và được nhiu nơi lp đn th Ông.

 

      Trước thế k th X, Vua Đinh Tiên Hoàng đã cho đúc tin bng đng đu tiên trong lch s. Sau này Lý Quc Sư là người đúc tượng pht chùa Quỳnh Lâm góp phn to nên “ T đi khí” là báu vt ni tiếng ca nước Đi Vit. Ông là người sưu tm phc hưng ngh đúc đng – tinh hoa văn minh Đông Sơn – văn minh ca người Vit c mà tr thành t sư ngh đúc đng Vit Nam.

      Nhng đa phương có ngh đúc đng lâu đi như các làng ngh Yên xá, Tng xá Ý Yên, l hi Làng Ving - Nam Đnh trước ca đình th Nguyn Minh Không nhân dân bày bán dng c bng st, bng đng; Chùa T Ong ph Lò Đúc, ph Ngũ xá - Hà Ni; đình làng Chè, làng R Thiu Hóa, Thanh Hóa; làng Đông Mai Văn Lâm– Hưng Yên đu th Nguyn Minh Không là Ông t ngh đúc đng. Nguyn Minh Không không ch là pháp tăng cao siu, là danh y gii, là ông t ngh đúc đng, nhân dân còn suy tôn ông là Thánh Nguyn. Trong dân gian có câu:

        Đi Hu sinh Vương

        Đim Dương sinh Thánh

 

    Làng Đi Hu và làng Đim Dương lin k nhau thuc huyn Gia Vin. Làng Đi Hu nơi sinh vua Đinh Tiên Hoàng, làng Đim Dương nơi sinh  Nguyn Minh Không. Vy, ch Thánh đây ch Nguyn Minh Không.

   Trong tín ngưỡng dân gian Vit Nam, phn ln có ý kiến cho rng có 4 v thn trong nhóm t bt t, đó là Tn Viên Sơn thn, Phù Đng Thiên vương, Ch Đng T, Liu Hnh Công chúa. Tuy nhiên, thc tế trong t bt t có s lượng các v thn bt t nhiu hơn 4 và trong đó còn có Lý Quc Sư, T Đo Hnh, Trn Hưng Đo. Nhà hc gi cui thế k XIX đu thế k XX Kiu Oanh Mu người làng Đường Lâm, trong li Án sách Tiên ph dch lc có viết:

     Tên các v T bt t ca nước ta, người đi Minh cho là Tn Viên, Phù Đng, Ch Đng T, Nguyn Minh Không. Đúng là như vy. Vì by gi Tiên chúa Liu Hnh chua giáng sinh nên người đi chưa th lưu truyn, sách v chưa th ghi chép. Nay chép tiếp vào.                                                                               Đ Sơn Hà   Sưu tm và tng hp

tài liệu

 Thin sư Nguyn Minh Không mt trong nhng bc danh y ly lng thi Lý có tài cha khi bnh “ hóa h” cho vua Lý Thn Tông, được vua  phong làm Quc Sư; được nhân dân suy tôn là Ông t ngh đúc đng và là Thánh Nguyn mt trong nhng v Thánh bt t ca Vit Nam.

 

      Lý Quc Sư (李國師); sinh ngày 15 tháng 10 năm 1065 mt năm1141; tên thường gi theo chc danh pháp lý cao nht ca thin sư, pháp sư Nguyn Minh Không (阮明空), mt v cao tăng đng đu ca triu đi nhà Lý trong lch s Vit Nam.

 

     Lý Quc Sư Nguyn Minh Không tên tht là Nguyn Chí Thành (阮志誠) sinh ti xã Đàm Xá, ph Tràng An (nay là làng Đin Xá, xã Gia Thng, Gia Vin, Ninh Bình). Cha ca thánh Nguyn là ông Nguyn Sùng, quê thôn Đim Xá, ph Tràng An. M ông là bà Dương Th Ứng, Vĩnh Li, ph Ninh Giang. Gia cnh hai v chng ông Nguyn Sùng rt nghèo nhưng luôn chăm lo làm vic thin. Hai ông bà sinh h được mt người con trai khôi ngô, tun tú, đt tên là Nguyn Chí Thành. Cha m mt sm, Chí Thành sng qua ngày bng ngh bt cá trên sông Hoàng long.

 

      Đi Vit s ký toàn thư chép rng: “Quc sư Minh Không rt linh ng. Phàm khi có tai ương hn lt, cu đo đu nghim c.” Nguyn Minh Không là hin thân quyn lc linh thiêng ca pht giáo hưng thnh thi Lý, là thày thuc tài ba bc nht, là ngư dân gn bó vi thôn dã Đi Vit, là thiên sư cao tăng đc trng; Ông có công  rt ln trong xây dng nhiu chùa Vit Nam được nhiu nơi th Ông; là bc thánh t ngh đúc đng Vit Nam và được nhiu nơi lp đn th Ông.

   Trước thế k th X, Vua Đinh Tiên Hoàng đã cho đúc tin bng đng đu tiên trong lch s. Sau này Lý Quc Sư là người đúc tượng pht chùa Quỳnh Lâm góp phn to nên “ T đi khí” là báu vt ni tiếng ca nước Đi Vit. Ông là người sưu tm phc hưng ngh đúc đng – tinh hoa văn minh Đông Sơn – văn minh ca người Vit c mà tr thành t sư ngh đúc đng Vit Nam.

      Nhng đa phương có ngh đúc đng lâu đi như các làng ngh Yên xá, Tng xá Ý Yên, l hi Làng Ving - Nam Đnh trước ca đình th Nguyn Minh Không nhân dân bày bán dng c bng st, bng đng; Chùa T Ong ph Lò Đúc, ph Ngũ xá - Hà Ni; đình làng Chè, làng R Thiu Hóa, Thanh Hóa; làng Đông Mai Văn Lâm– Hưng Yên đu th Nguyn Minh Không là Ông t ngh đúc đng. Nguyn Minh Không không ch là pháp tăng cao siu, là danh y gii, là ông t ngh đúc đng, nhân dân còn suy tôn ông là Thánh Nguyn. Trong dân gian có câu:

        Đi Hu sinh Vương